01-06-2017
Istnieje przekonanie, że za skutki niewłaściwego zachowania niepełnoletnich dzieci odpowiedzialność ponoszą ich rodzice lub opiekunowie prawni. Czy tak jest zawsze? Czy można uniknąć odpowiedzialności materialnej za szkody wyrządzone przez dzieci? Czy małoletni powyżej 13 roku życia odpowiadają tak jak dorośli?
Kwestię odpowiedzialności cywilnej małoletnich należy rozważyć w podziale na dwie kategorie wiekowe, które wynikają z przepisów kodeksu cywilnego:
- niepełnoletni do 13 roku życia,
- niepełnoletni powyżej 13 roku życia.
Jakiś czas temu w pierwszej części opracowania poruszyłem kwestię odpowiedzialności cywilnej za czyny małoletniego, który nie ukończył 13 lat. Teraz przyszedł czas na wyjaśnienie dotyczące małoletnich pomiędzy 13 a 18 rokiem życia.
Dla przypomnienia treść art. 426 kodeksu cywilnego: „Małoletni, który nie ukończył lat trzynastu, nie ponosi odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę”. Zapis ten nie oznacza automatycznie, że małoletni powyżej 13 roku życia ma pełną zdolność deliktową i odpowiada za wyrządzoną szkodę tak samo jak dorosły.
Małoletniemu po 13 roku życia można przypisać winę
Zgodnie z art. 15 kodeksu cywilnego małoletni po ukończeniu 13 roku życia nabywają ograniczoną zdolność do czynności prawnych. W ten sposób nabierają oni odpowiedzialności deliktowej, czyli odpowiedzialności za skutki swojego postępowania. Uznaje się, że nieletni po przekroczeniu 13 lat są już na tyle świadomi swoich działań, że mogą przewidzieć ich efekty. Powinni więc wiedzieć, czym może skończyć się przechodzenie przez jezdnię w niedozwolonym miejscu, przebieganie na czerwonym świetle, gra w piłkę na parkingu pomiędzy autami czy w sąsiedztwie bloków. W związku z tym dzieciom w tym wieku można przypisać winę.
Co oznacza to w praktyce?
Oznacza to, że w przywołanych powyżej przykładach za skutki niewłaściwego zachowania odpowie zapewne małoletni. W przypadku roszczeń poszkodowanego odszkodowanie może zostać pokryte z ubezpieczenia oc w życiu prywatnym rodziców/opiekunów. Nie ma konieczności zawierania osobnej polisy na dziecko – odpowiedzialność rozszerzona jest zwykle na wszystkich członków rodziny prowadzących wspólne gospodarstwo domowe.
Wyłączenie odpowiedzialności
W przypadku likwidacji szkody powstałej z winy małoletniego powyżej 13 roku życia może być stosowane bardzo istotne zagadnienie, które może stanowić podstawę do odmowy wypłaty odszkodowania mimo braku zastrzeżeń co do samej winy nieletniego. Chodzi tutaj o działanie umyślne. Cechy takiego działania mają akty wandalizmu, zamierzone działania mające na celu zemstę czy bójki. Dla przykładu – jeśli nastolatek postanowi poskakać po autach stojących na parkingu, to możesz być pewny, ze ubezpieczyciel odmówi wypłaty odszkodowania z ubezpieczenia oc w życiu prywatnym. Powoła się zapewne na zapis z owu mówiący o braku odpowiedzialności w przypadku działania umyślnego lub zaliczy to do zdarzenia określanego jako wandalizm.
Wyjątek od reguły
Nie zawsze małoletniemu powyżej 13 roku życia można przypisać winę. Zdarza się, że niektóre dzieci rozwijają się psychicznie i fizycznie wolniej niż ich rówieśnicy. W związku z tym, gdy zostanie udowodnione, że 13- czy 14-latek nie miał świadomości, że swoim zachowaniem może wyrządzić szkodę, może to prowadzić do obciążenia winą rodziców lub opiekunów. Uznaje się czasami, że stopień rozwoju nieletniego mógł mu przeszkodzić w powiązaniu działania z jego ewentualnymi konsekwencjami.
Podsumowując:
- Małoletniemu powyżej 13 roku życia co do zasady można przypisać winę, więc będzie on odpowiadał za skutki swoich czynów.
- Warto posiadać polisę odpowiedzialności cywilnej w życiu prywatnym, by w razie zdarzenia spowodowanego przez nastolatka nie ponosić jego konsekwencji finansowych z własnej kieszeni.
- Nie każde zdarzenie spowodowane przez małoletniego będzie mogło zostać pokryte z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej w życiu prywatnym – istotnym wyłączeniem w owu jest bowiem działanie umyślne lub wandalizm.
Spodobał Ci się ten wpis? Odwiedź moją stronę na facebooku, lajkuj, polecaj i udostępniaj moje artykuły.
Przezorny Zawsze Ubezpieczony
